حقوق وزارت کار چگونه افزایش پیدا می‌کند و مزایای قانونی در ایران چگونه محاسبه می‌شود؟

تعیین میزان افزایش حقوق کارگری در سال بعد همیشه یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های شاغلین در روزهای پایانی سال بوده است. افزایش هزینه‌ها و تورم، فشار بسیار زیادی به قشر کارگر وارد کرده و بسیاری معتقدند که حداقل حقوق کارگری تناسبی با وضعیت معیشتی موجود ندارد و پاسخگوی هزینه‌های خانوارهای کارگری نیست.

نگرانی از تامین هزینه‌های خانواده، عدم امنیت شغلی و فشارهای روزافزون اقتصادی و روانی، مشکلات روزمره‌ای هستند که کارگران و کارمندان با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در این میان تنها کاری که از دست این افراد برمی‌آید؛ انتظار برای تصویب قانون افزایش حقوق در مجلس و شورای عالی کار است.

حق‌السعی کارگران از دو بخش مزد و مزایا تشکیل شده است. منظور از مزد، حقوقی است کارفرما باید به ازای هر ساعت کار به کارگر بدهد و منظور از مزایا، مواردی مثل عیدی، سنوات، حق مسکن، بن کارگری، حق اولاد و اضافه کاری است که کارفرما موظف است آن‌ها را نیز مطابق با قوانین وزارت کار به پرسنل خود پرداخت نماید. به علاوه، کارفرما باید کارکنان خود را بیمه کند.

در روزهای پایانی سال که همه در شوق و تکاپوی فرارسیدن سال جدید هستند؛ کارگران و کارمندان باید با دغدغه محاسبه و دریافت عیدی و سنوات دست و پنجه نرم کنند. این مبالغ از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط کار در نظر گرفته شده است؛ اما برخی کم‌کاری‌های صورت گرفته از سوی کارفرما، باعث شده شیرینی این عیدی به کام کارگران و کارمندان تلخ شود.

در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با نحوه‌ی افزایش حقوق و محاسبه‌ی مزایای کارگری با شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

برای مشاهده‌ی گزارش کامل میزان افزایش حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۰ کلیک کنید.

افزایش سالانه‌ی حقوق وزارت کار چگونه انجام می‌شود؟

سند جامع حمایت از حقوق کارگر در سال  ۱۳۶۹ در دوازده فصل کلی تدوین و تصویب شد. از آن زمان این سند، مبنای تمامی تصمیم گیری‌ها راجع به حق و حقوق کارگران و شاغلین خواهد بود.

هر سال در لایحه بودجه، دولت مقدار افزایش حقوق کارمندان دولت را اعلام می‌کند و در صورت تصویب مجلس، اعمال خواهد شد. معمولا همین میزان افزایش برای حقوق کارگر هم در نظر گرفته می‌شود؛ اما این عدد باید در شورای عالی کار تصویب شود.

این میزان افزایش به عوامل زیر بستگی دارد:

• میزان تورم سالیانه
• هزینه سبد معیشت خانوار

شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل می‌شود و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.

مبلغی که توسط شورای عالی کار تعیین شده و کارفرما موظف به پرداخت آن است؛ تحت عنوان حداقل حقوق وزارت کار شناخته می‌شود. در سال ۹۹ و با افزایش ۲۶٪ نسبت به سال گذشته، حداقل حقوق برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی، به یک میلیون و نهصد و یازده هزار تومان رسید. با توجه به فلج شدن اقتصاد کشور به دنبال تحریم‌های آمریکا و از سوی دیگر، سوء مدیریت کرونا در کشور، تورم به صورت لجام گسیخته‌ای افزایش یافت و در نتیجه، میزان افزایش حقوق کارگران برای سال ۱۴۰۰، نسبه ۱۳۹۹، میزان ۳۹ درصد در نظر گرفته شد که البته با توجه به اینکه به گفته‌ی بسیاری از کارشناسان، خط فقر در کشور، بالا ۱۰ میلیون تومان است، این مقدار افزایش به هیچ وجه نمی‌تواند با تورم بی‌سابقه در کشور برابری کند.

در آگهی‌های جذب و استخدام  که در سال ۱۴۰۰ منتشر می‌شوند، معمولا حقوق‌های پیشنهادی به ویژه در شهرهای بزرگ، بالاتر حقوق وزارت کاری هستند زیرا به دلیل تورم سنگین، کمتر کسی حاضر می‌شود با حقوق وزارت کاری به ویژه در شهری با هزینه‌های تهران، کار کند.

البته لازم به ذکر است که براساس قانون کار، شاغلین بخش خصوصی که در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف مشغول به کار هستند هم «کارگر» محسوب می‌شوند و مشمول قوانین کار قرار می‌گیرند. بنابراین افزایش حقوق حداقلی کارگری می‌بایست در مورد کارمندان بخش خصوصی نیز اعمال شود و کارفرمایان موظف به افزایش حقوق کارکنان خود در سال ۱۴۰۰ هستند.

معرفی مزایای کارگری و نحوه ی محاسبه‌ی آن‌ها

اضافه کار

مبلغی که توسط وزارت کار به عنوان حداقل دستمزد کارگری تعیین می‌شود به ازای ۴۴ ساعت کار در هفته می‌باشد (البته در مورد مشاغل سخت و زیان آور این مقدار تا ۳۶ ساعت هم کاهش پیدا می‌کند) و در صورتی که کارگر بیش از این میزان در هفته کار کند، باید کارفرما ساعت اضافه کاری را با ضریب ۴/۱ برابر به کارگر پرداخت نماید. بر اساس قانون کار، هر کارگر علاوه بر ساعات کاری قانونی، روزانه ۴ ساعت می‌تواند اضافه کاری داشته باشد.

عیدی

مبلغ عیدی همواره از فرمول مشخصی تبعیت کرده و حداقل و حداکثر آن مشخص می‌شود. این مبلغ به میزان حقوق دریافتی شما بستگی دارد؛ به‌این صورت که به‌ازای یک سال کار در یک مجموعه، دو برابر حقوق یک ماه‌تان را دریافت خواهید کرد. به بیان دیگر می‌توان گفت میزان عیدی برابر است با ضرب مزد روزانه شما در عدد ۶۰ و در تعداد ماه‌هایی که کار کرده‌اید. حال عدد به دست آمده را بر ۱۲ تقسیم نمایید.

سنوات

سنوات یکی از مزایای اجباری است که در پایان سال کاری به کارگر یا کارمند پرداخت می‌شود. مبلغ حق سنوات به‌ازای هر یک سال برابر با یک ماه از حقوق‌تان خواهد بود. توجه داشته باشید که این مبلغ در هر صورت به شما تعلق می‌گیرد و حتی استعفا از کار در هر زمانی یا ترک کار هم مانع از دریافت سنوات نخواهد شد. البته حق سنوات با پایه سنوات متفاوت است. فرمول محاسبه سنوات به شکل زیر است:

تعداد ماه‌های کارکرد × آخرین پایه حقوق⁄ ۱۲

پایه سنوات

پایه سنوات کاملا با سنوات تفاوت دارد و مبلغی است که هر سال توسط وزارت کار مشخص شده و کارفرما باید آن را به ازار هر سال سابقه کار کارگر، به پایه حقوق او اضافه کند.

در سال ۱۴۰۰، پایه سنوات اعلام شده از سوی وزارت کار، ۱۴۰ هزار تومان است. میزان افزایش حقوقی که برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است، ۳۹ درصد است. بنابراین، آیتم‌های حقوق و دستمزد یک کارگر دارای یک سال سابقه کار مطابق با جدول است:

دستمزد روزانه (با مبنای ۳۰ روزه)	۸۸۵۱۶۵ ریال
دستمزد ماهیانه	۲۶۵۵۴۹۵ تومان
پایه سنوات	۱۴۰۰۰۰ تومان
بن	۶۰۰۰۰۰ تومان
حق مسکن	۴۵۰۰۰۰ تومان
حق اولاد	۲۶۵۵۴۹ تومان
دریافتی بدون فرزند پس از کسر حق بیمه	۳۵۷۶۳۰۸ تومان
دریافتی با ۱ فرزند پس از کسر حق بیمه	۳۸۴۱۸۵۷ تومان

حق اولاد

بدون شک هزینه‌های روزمره فرد مجرد با شخصی که چند فرزند دارد متفاوت است. این مسئله از چشم قانون‌گذار دور نمانده و مبلغی که تحت عنوان «حق اولاد» پرداخت می‌شود؛ برای جبران همین هزینه‌ها در نظر گرفته شده است. البته استفاده از این حق، دو شرط اساسی دارد:

• باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید.
• فرزندان تحت تکفل شما، یا زیر ۱۸ سال داشته باشند یا تنها به تحصیل مشغول باشند و یا مطابق با نظر کمیسیون پزشکی از کارافتاده باشند

صورتی که می‌خواهید در رابطه با وضعیت حقوق و دستمزد مشاغل مختلف و میزان افزایش آن‌ها در سال ۱۴۰۰ بیشتر بدانید، گزارش حقوق و دستمزد را بخوانید.