آشنایی با شغل مهندسی برق و گرایش‌های مختلف و بازار کار آن
این روزها هر سازمانی که در ساخت و نگهداری زیرساخت‌ها فعالیت داشته باشد، نیازمند مهندس‌های برق است. این متخصصان، سیستم‌های الکتریکی و کنترل را به خوبی می‌شناسند. مشاغل مختلفی در بازار کار مهندسی برق و در نقاط مختلف کشور وجود دارد. مهندسین برق می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مشغول به کار شوند.
این شغل نیز همانند سایر مشاغل مهندسی، در کشورهای توسعه‌یافته رشد کندی دارد. در مقابل، در کشورهای در حال توسعه که هنوز زیرساخت‌ها کامل نشده‌اند و پروژه‌های ساخت‌وساز با سرعت قابل توجهی در حال زیاد شدن هستند، نیاز به این رشته بسیار زیاد است. انتظار می‌رود که بازار کار این شغل در دنیا، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹ حدود سه درصد رشد داشته باشد که کمتر از میانگین رشد تمامی مشاغل است.
شرکت‌های فعال در ساخت‌وساز، بیشترین نیاز را به این متخصصان دارند. نیروگاه‌ها و سازمان‌های تأمین الکتریسیته و واحدهای تحقیق و توسعه، از نظر نیاز به این متخصصان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
برای کارفرمایانی که به دنبال استخدام مهندس برق در شرکت‌های معتبر هستند، مهارت‌ها و توانمندی‌های جانبی اهمیت بیشتری نسبت به درس‌هایی که در دانشگاه خوانده‌اید دارد.
در این مقاله، قصد داریم در رابطه با شغل مهندسی برق صحبت کنیم. همچنین، به معرفی گرایش‌های مختلف رشته‌ی برق و شرایط بازار کار این رشته خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
چه سازمان‌هایی نیاز به جذب مهندس برق دارند؟
با توجه به اهمیت این کار، معمولا کارفرما شرایط ویژه‌ای برای این افراد در نظر می‌گیرد. به همین دلیل در بیشتر مواقع مزایای کاری این شغل بیشتر از مشاغل مشابه است.
مهم‌ترین گرایش‌های رشته‌ی برق کدامند؟
مهندسی برق را می‌توان بزرگ‌ترین گروه مهندسی دانست. به علت گستردگی کاری و علمی در این رشته؛ مهندسی برق به چهار زیرشاخه مهم و اساسی تقسیم می‌شود:
· مهندسی برق الکترونیک: کسانی که در این گرایش تحصیل کرده‌اند؛ معمولا در زمینه ساخت قطعات اکترونیکی و مدارها و… فعالیت می‌کنند.
· مهندسی برق مخابرات: اگر گرایش مخابرات را انتخاب کرده‌اید؛ می‌توانید در سازمان‌هایی که در زمینه ارتباطات راه دور و تلکام فعالیت می‌کنند؛ مشغول به کار شوید. برخی از این سازمان‌ها عبارتند از: اپراتورهای تلفن همراه، اداره مخابرات، سازمان صدا و سیما و …
· مهندسی برق قدرت: شاید شما هم یکی از فارغ‌التحصیلان پرشمار این گرایش باشید! به دلیل موقعیت‌های شغلی بهتر برای استخدام مهندس برق قدرت، بسیاری از دانشجویان رشته برق این زیرشاخه را انتخاب می‌کنند. فرصت‌های کاری این رشته بسیار متنوع است؛ از طراحی و ایجاد شبکه انتقال قدرت در نیروگاه‌ها تا طراحی تابلوبرق‌ها در واحدهای صنعتی کوچک.
· مهندسی برق کنترل: غالبا مهندسان برق کنترل، وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌های طراحی شده را بر عهده دارند. اگر ترجیح می‌دهید برای کار در یک سازمان دولتی گزینش شوید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما می‌کند. معمولا سازمان‌های موشکی و پدافند یا شرکت‌هایی که در زمینه هوافضا فعالیت دارند؛ مهندسان برق کنترل را جذب می‌کنند.
تخصص‌های مختلف مهندسان برق
از دل چهار گرایش اصلی برق که در بالا به آن ها اشاره کردیم، مشاغل مختلفی بیرون می‌آیند که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.
شغل‌های مختلف گرایش الکترونیک
مهندسی الکترونیک، یک گروه شغلی است که با سرعت بالایی رشد می‌کند. این حوزه‌ی گسترده، شامل مشاغل بسیار متنوعی می‌باشد. تکنسین‌های الکترونیک با مدارها و دستگاه‌های الکترونیکی سروکار دارند. الکترونیک را می‌توان به شاخه‌هایی مثل الکترونیک دیجیتال، الکترونیک آنالوگ، الکترونیک سیستم‌های نهفته و الکترونیک قدرت، تقسیم‌بندی کرد.
شاخه‌ی الکترونیک، شامل مطالعه و استفاده از الکترونیک، الکتریسیته و الکترومغناطیس می‌باشد. متخصصان الکترونیک، محاسبات دقیقی را برای ساخت و نصب قطعات الکترونیکی انجام می‌دهند. این مهندسین، روش‌های جدیدی برای استفاده از نیروی الکتریسیته برای توسعه یا بهبود محصولات الکترونیکی پیدا می‌کنند، نیازهای مشتریان را تحلیل می‌نمایند و الزامات، ظرفیت و هزینه‌ی پروژه‌های ساخت دستگاه‌های الکترونیکی را ارزیابی می‌کنند. یکی دیگر از کارهای تکنسین‌های الکترونیک، تست کردن قطعات و دستگاه‌های الکترونیکی است. در اینجا، مهم‌ترین مشاغل در بازار کار مهندسی برق الکترونیک را به شما معرفی می‌کنیم.
· مهندسی تجهیزات پزشکی: علاوه بر متخصصان مکانیک، متخصصان الکترونیک نیز می‌توانند شغل مهندسی پزشکی را انتخاب کنند. در این شغل، از ترکیب اصول مهندسی با علوم پزشکی استفاده می‌شود. مهندسین پزشکی به طراحی و ساخت دستگاه‌ها، تجهیزات، سیستم‌های کامپیوتری و نرم‌افزارهای مورد نیاز در پزشکی کمک می‌کنند. پیشبینی می‌شود که این رشته، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود پنج درصد رشد داشته باشد.
· مهندسی سخت‌افزار‌های کامپیوتری: کسانی که در زمینه‌ی الکترونیک تخصص دارند می‌توانند به طراحی و ساخت سیستم‌های سخت‌افزاری کامپیوتری مشغول شوند. مهندسین سخت‌افزار، سیستم‌ها و قطعات کامپیوتری مثل مدارها، پردازنده‌ها، روترها، حافظه‌های کامپیوتری و … را طراحی کرده و توسعه می‌دهند. بخش زیادی از کار طراحی سخت‌افزار، به صورت تحقیق و توسعه است. رشد این شغل بسیار کند است و انتظار می‌رود که از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها دو درصد رشد داشته باشد.
· مهندسی میکروکنترلر: میکروکنترلر، یک ریز-کامپیوتر است که عملکرد سیستم‌های نهان در دستگاه‌هایی مثل چیلرها، لوازم خانگی و … را کنترل می‌کند. طراحان میکروکنترلر، این ریز-کامپیوترها را طراحی کرده، می‌سازند و برنامه‌نویسی می‌کنند.
· مهندس هوا-فضا: تمامی هواپیماها، ماهواره‌ها و موشک‌ها، دارای سیستم‌های الکترونیکی پیچیده‌ای هستند. بنابراین، متخصصان الکترونیک می‌توانند به عنوان مهندس هوافضا مشغول به کار شوند. بازار کار هوافضا از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود سه درصد رشد خواهد داشت
· تکنسین الکترومکانیک: بسیاری از دستگاه‌های مکانیکی، به صورت الکترونیکی کنترل می‌شوند. بنابراین، یکی از مشاغلی که متخصصان الکترونیک می‌توانند در آن استخدام شوند، مهندسی الکترومکانیک است. این متخصصان، دستگاه‌های رباتیک و الکترومکانیکی را طراحی کرده و می‌سازند. آنها از ترکیب مهندسی مکانیک و الکترونیک در ساخت این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. میزان مشاغلی که تکنسین‌های الکترومکانیک می‌توانند در آنها مشغمول شوند، در بین سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، تنها سه درصد رشد خواهد داشت.
· تکنسین الکترونیک: تکنسین‌های الکترونیک، به مهندسین در ساخت کامپیوترها، دستگاه‌های مخابراتی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات ناوبری و دیگر دستگاه‌های الکترونیک، کمک می‌کنند. این تکنسین‌ها به ویژه در ساخت، نگهداری و آزمایش تجهیزات اتوماسیون صنعتی مشارکت دارند
· مهندس فروش: یکی از مشاغل رایج در بازار کار مهندسی برق، مهندسی فروش است. تکنسین‌های الکترونیک می‌توانند به عنوان مهندس فروش دستگاه‌های الکترونیکی پیچیده و علمی مشغول به کار شوند. این تکنسین‌ها باید دانش بالایی در رابطه با قطعات الکترونیکی و عملکردهای آنها داشته باشند و نحوه‌ی عملکرد دستگاه‌های الکترونیکی را بدانند. انتظار می‌رود که بازار کار این شغل، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، تا شش درصد رشد داشته باشد. در حال حاضر نیز تعداد آگهی‌های استخدام مهندس فروش خیلی زیاد است.
· تعمیرکار و مونتاژکار: کار مونتاژکارها و تعمیرکارهای الکترونیک، نصب و تعمیر قطعات الکترونیکی در دستگاه‌های الکترونیکی مختلف است.
شغل مهندسی برق خودرو
این شغل شامل طراحی سیستم‌های سیم‌کشی و ساخت یا مونتاژ قطعات الکتریکی خودروها می‌باشد.
شغل مهندسی شبکه
وظایف طراحان شبکه عبارتند از: نصب، توسعه و نگهداری از شبکه‌های کامپیوتری درون سازمانی یا بین سازمانی. سازمان مخابرات یا شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات شبکه، متخصص شبکه استخدام می‌کنند. البته هر سازمان بزرگی که دارای شبکه‌ی داخلی باشد، نیازمند مهندس شبکه است. رشد قابل انتظار برای مهندسی شبکه در حدفاصل سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود چهار درصد است.
برنامه‌نویس
خیلی از سیستم‌های الکترونیکی و سیستم‌های کنترل، توسط نرم‌افزارها کار می‌کنند. بنابراین، آن دسته از مهندسین الکترونیک و الکتریسیته که با برنامه‌نویسی آشنایی داشته باشند، بازار کار بهتری دارند و می‌توانند به برنامه‌نویسی این سیستم‌ها روی بیاورند.
برای یافتن آگهی‌های استخدام برنامه‌نویس برق می‌توانید به کاریابی آنلاین جاب ویژن مراجعه کنید.
شغل مهندس مخابرات
کارشناسان مخابرات با اصول کار سیستم‌های مخابراتی مثل سیستم‌های انتقال صوت یا داده، فیبرهای نوری و امواج، آشنایی دارند و سیستم‌های مخابراتی را طراحی کرده، توسعه می‌دهند و از آنها نگهداری می‌کنند. سازمان‌هایی مثل سازمان مخابرات، صدا و سیما و ارگان‌های نظامی، نیازمند کارشناس مخابرات هستند.
شغل مهندسی برق کنترل
مهندسین کنترل، از نظریه‌ی کنترل برای طراحی سیستم‌های خودکار و اتوماسیون استفاده می‌کنند. در این حوزه، از سنسورها استفاده‌های زیادی می‌شود. یک متخصص کنترل باید سیستمی را طراحی کند که به داده‌های گردآوری شده از طریق سنسورها، واکنش درست نشان دهد. با وجود اینکه به نظر می‌رسد که این شغل باید رشد زیادی در آینده داشته باشد ولی پیشبینی شده است که بازار کار مهندسی برق کنترل، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها سه درصد رشد داشته باشد.
شغل مهندسی برق صنعتی
این گروه از مهندسین، طیف گسترده‌ای از سیستم‌های الکتریکی صنعتی را به طور ایمن و مطابق با استانداردها، طراحی کرده، می‌سازند، رفع اشکال می‌کنند و بر عملکرد آنها، نظارت دارند.
کارشناس تحقیق و توسعه
یکی از انواع کار برای مهندس برق، تحقیق و توسعه است. میزان مشاغل تحقیق و توسعه در بازار کار مهندسی برق، در مقایسه با خیلی از گروه‌های شغلی، بیشتر است. فناوری به سرعت در حال رشد است و سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی نیز باید پا به پای آن رشد کنند. بنابراین، بسیاری از شرکت‌های فعال در زمینه‌ی ساخت این سیستم‌ها، دارای واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) هستند.
وظایف و مسئولیت‌های شغلی مهندسین برق
بسته به گرایش‌های انتخابی، فرصت‌های شغلی و زمینه‌های کاری برای مهندسان برق بسیار متنوع است. اما معمولا هنگامی که سازمانی درخواست استخدام مهندس برق را منتشر می‌کند؛ به دنبال فردی است که چندین مورد از وظایف زیر را انجام دهد:
- طراحی، توسعه، تست و مدیریت ابزارهای الکترونیک
- طراحی و تولید روش‌های جدید برای بهبود یا طراحی محصولات به کمک ابزارها و سیستم‌های الکتریکی
- توسعه استانداردها برای سیستم‌ها و روش‌های الکتریکی و الکترونیکی
- تجزیه و تحلیل نیازهای مشتری و تعیین ظرفیت و هزینه برای تهیه یک سیستم ارزیابی و توسعه سیستم‌ها
می‌توان گفت به‌عنوان مهندس برق، وظیفه اصلی شما طراحی محصولات و سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی برای کاربردهای تجاری، صنعتی، پزشکی، نظامی، نرم‌افزار و … است و زمینه کاری شما را مجموعه‌ای مشخص می‌کند که در آن جذب شده‌اید.
آیا خانم‌ها نیز می‌توانند به عنوان مهندس برق استخدام شوند؟
خیلی از مشاغل در این گروه شغلی، نیازمند حضور در محیط‌های ساخت‌وساز یا محیط‌های صنعتی است. بنابراین، سازمان‌هایی که به دنبال جذب تکنسین الکتریسیته‌ی صنعتی، تکنسین الکترومکانیک، تعمیرکار و مونتاژکار الکترونیک، متخصص شبکه، کارشناس مخابرات و … هستند، فقط نیروی آقا قبول می‌کنند. البته در بعضی مشاغل مثل مهندس فروش، نیاز به نیروی خانم بیشتر است. در بازار کار سایر مشاغل، تفاوت‌های جنسیتی دیده نمی‌شود. به طور کلی، می‌توان گفت که بازار کار مهندسی برق برای خانم ها چندان پررونق نیست و اکثر سازمان‌ها، نیازمند کارشناس برق آقا هستند.
خانم‌ها برای برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام مهندس برق خانم کلیک کنند.
کارفرمایان در استخدام مهندس برق به چه مهارت‌هایی توجه دارند؟
درس‌هایی که شما در دانشگاه می‌خوانید بسیار سخت و پیچیده هستند؛
اما برای کارفرما کافی نیستند. علاوه بر توانایی‌تان در کار با نرم‌افزارهای مرتبط
(که در بخش بعدی بیشتر درباره آنها توضیح خواهیم داد)؛ باید از مهارت‌های دیگری هم
برخوردار باشید تا سازمانی که درخواست جذب مهندس برق داده را مجاب کنید که از بین
متقاضیان فراوان، شما را انتخاب کند.
بخشی از این مهارت‌ها، فنی هستند و به توانایی شما در حیطه تخصصی‌تان برمی‌گردند؛ اما تعداد دیگری از مهارت‌هایی که باید به آنها تسلط داشته باشید؛ مهارت‌های عمومی یا اصطلاحا مهارت‌های نرم هستند.
- تمرکز: کار با سیستم‌های الکترونیکی به تمرکز ودقت بسیار زیادی احتیاج دارد و اگر از آن دست افرادی هستید که به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند؛ در حل مشکلات و طراحی سیستم‌ها با مشکلات جدی مواجه خواهید شد.
- ابتکار عمل: همه سیستم‌ها و تجهیزات از یک الگو پیروی نمی‌کنند و ممکن است هربار مشکل جدیدی برای قطعات به وجود بیاید. شما باید آمادگی داشته باشید در برخورد با مشکلات پدیدآمده، رویکردهای متنوع و گوناگونی اتخاذ کنید تا مشکلات و ایرادات کار در کمترین زمان حل شوند.
- مهارت‌های بین فردی و روحیه همکاری: قرار نیست به‌عنوان یک مهندس برق تنها پشت میزی بنشینید و کار کنید. شما باید با تکنسین‌ها، مدیران پروژه، کارفرماها و…. همکاری کنید و درک متقابلی از خواسته‌ها، توانمندی‌ها و نقاط ضعف و قوت یکدیگر داشته باشید.
- مهارت‌های ریاضی: قطعا فردی که در دانشگاه در رشته مهندسی برق پذیرفته شده، تسلط خوبی به مهارت‌های ریاضی دارد؛ اما باز هم ممکن است در برخی از موقعیت‌های شغلی نیاز به توانایی‌های بیشتری در این زمینه باشد. مخصوصا در مشاغلی که با مدارها و قطعات بسیار حساس سر و کار دارند؛ نیاز بیشتری به تسلط در این مهارت دارید.
- دست به آچار بودن: مهارت و توانایی کار عملی یا اصطلاحا دست به آچار بودن، برای استخدام مهندس برق اهمیت بسیار زیادی دارد. معمولا کارفرما به دنبال فردی می‌گردد که حتی در نبود تکنسین‌ها بتواند مشکلات اولیه تجهیزات و قطعات را پیدا و حل کند.
- نوشتن: شاید نیاز به مهارت نوشتن برای جذب مهندس برق منطقی به نظر نرسد؛ اما خوب است بدانید که بخشی از وظایف این فرد، این است که کتابچه‌های راهنمای تعمیر و نگهداری قطعات و تجهیزات، اسناد طراحی و نشریات فنی سیستم‌ها و محصولات تولید و طراحی شده را فراهم کند. قطعا اگر در نوشتن مهارت نداشته باشید؛ در این زمینه با مشکل مواجه خواهید شد.
- زبان انگلیسی قوی: مهارت‌های نوشتاری و گفتاری شما در زبان انگلیسی، شانس شما را برای استخدام مهندس برق بالا خواهد برد. چرا که برای کار در این رشته و طراحی سیستم‌های کارآمد و بهینه نیاز دارید با علم روز همراه باشید و جدیدترین اطلاعات را از ژورنال‌های خارجی مطالعه کنید.
برای آشنایی بیشتر با شرایط استخدام مهندس برق، کلیک کنید.
ترندهای مهندسی برق در آینده
به نظر می‌رسد که بازار کار مهندسی برق در آینده‌ای نه‌چندان دور، تغییرات زیادی خواهد داشت. توجه عمده‌ی شرکت‌های فعال در این صنعت به بخش تحقیق و توسعه، به منظور ارائه‌ی راهکارهایی بهتر برای تولید، ذخیره‌سازی و مصرف انرژی الکتریکی است. با وجود اینکه بازار کار این صنعت، رشد چندانی ندارد، ولی به نظر نمی‌رسد که سرعت رشد آن، پایین‌تر بیاید. در زیر فهرستی از موضوعات مهم در آینده‌ی این صنعت آورده شده است:
- شبکه‌های توزیع هوشمند الکتریسیته
- خودروها و ماشین آلات الکتریکی
- انتقال بی‌سیم نیروی الکتریکی
- دستگاه‌های همراه وایرلسی
- هوش مصنوعی
- محصولات پیش‌ساخته
- فناوری‌های روشنایی کم-مصرف
- اینترنت اشیاء (IoT)
- توسعه‌ی پایدار
- باتری‌های بهتر
- رباتیک
مسیر شغلی مهندسی برق
اگر به دنبال جذب در سازمان‌ها و شرکت‌های معتبر هستید؛ باید از همان دوران دانشجویی روی مهارت‌هایی مانند تسلط بر نرم‌افزارها کار کنید. یکی دیگر از مواردی که می‌تواند بعدها در گزینش شما تاثیرگذار باشد؛ کارآموزی‌ها و شرکت در دوره‌های عملی است.
از آنجا که معمولا استخدام مهندس برق بدون سابقه کار کمتر اتفاق می‌افتد؛ بهتر است از همان زمان تحصیل به بخش «ارتباط با صنعت» دانشگاه مراجعه کنید و دوره‌های کارآموزی بدون حقوق را بگذرانید.
اگر هم فارغ‌التحصیل شده‌اید و در جستجوی فرصتی برای استخدام مهندس برق بدون سابقه کار می‌گردید؛ بهتر است ابتدا از فرصت‌های شغلی جذب تکنسین شروع کنید. احتمالا ترجیح می‌دهید به‌عنوان مهندس برق و طراح کارتان را شروع کنید؛ اما کارفرماها به تجربه کار عملی شما اهمیت زیادی می‌دهند و تجربه کاری در موقعیت تکنسین، شانس شما را برای یافتن شغل ایده‌آلتان بسیار بالاتر خواهد برد.
بعد از اینکه سابقه کاری کسب کردید و در کار با نرم‌افزارهای مرتبط خبره شدید؛ می‌توانید در موقعیت‌های بهتری به دنبال شغل مورد نظرتان بگردید. به غیر از مشاغل دولتی که درباره آنها صحبت کردیم؛ کار در صنعت انرژی‌های نو مثل نیروگاه‌های خورشیدی یا ساخت اجزاء نیمه هادی هم به دلیل رشد سریع فناوری‌های مربوطه و نوآوری‌های ایجاد شده در آنها، از چشم‌انداز شغلی خوبی برخوردار است.
بر اساس داده‌های موجود به نظر می‌رسد مشاغل حوزه مهندسی برق، به دلیل رشد علم و اختراعات جدید در حال دگرگونی و تغییر هستند. اگر ترجیح می‌دهید به جای کار مستقیم در صنعت، به پژوهش در این زمینه بپردازید و راهکارهایی برای توسعه و بهینه‌سازی سیستم‌ها و روش‌های رایج پیدا کنید؛ می‌توانید در آزمایشگاه ها، دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها به تیم‌های تحقیقاتی بپیوندید. البته معمولا برای جذب در این موقعیت‌های شغلی باید تحصیلات تکمیلی (ارشد یا دکترا) داشته باشید.
مسیر شغلی دیگری که بعد از طی نمودن مراحل بالا برای شما باز می‌شود؛ مشاوره است. انتخاب شغل مشاوره هم درآمد خوبی دارد و هم امکان کار کردن در ساعات دلخواه را برای شما فراهم می‌کند. تقاضا برای جذب مشاور در حوزه مهندسی برق هم روز به روز بیشتر می‌شود و دست شما را برای انتخاب شرکت و سازمان مورد نظر باز می‌گذارد.
کارآفرینی هم پله آخری است که می‌توانید روی آن قرار بگیرید. البته گاهی دانشجویان و افراد تازه‌کار هم اقدام به این کار می‌کنند؛ اما تجربه نشان می‌دهد بهتر است ابتدا تجربه لازم در همه زمینه‌های کاری به دست بیاورید و سپس برای احداث کارگاه، شرکت یا کارخانه خود اقدام کنید. خوشبختانه به دلیل نیازها و کمبودهای بازار کار، موقعیت‌های فراوانی وجود دارد که می‌توانید در آن زمینه‌ها کسب و کار خودتان را راه‌اندازی کنید.
برای مشاهده آگهی‌های استخدام مهندسی برق می‌توانید از لینک https://jobvision.ir/jobs/category/electrical-engineering استفاده کنید.
