آشنایی با گرایش ها و شغل‌های مختلف رشته‌ی حسابداری
در هر شرکت و سازمان، یکی از مهم‌ترین مسائل برای مدیران و سایر کارمندان مجموعه، مسائل مالی مانند سود، هزینه، حقوق و… است. به همین دلیل جذب حسابدار از حساس‌ترین و سخت‌ترین کارهاست. تمامی امور مالی از جمله بودجه‌بندی، بستن حساب‌ها، پرداخت حقوق و دستمزد و… بر عهده حسابدار شرکت است. این مسئله باعث شده تقاضا برای استخدام حسابدار روزبه‌روز افزایش یابد.
حسابداری دارای شاخه‌های مختلفی است که حسابداری مالی تنها یکی از آنها است. منظور از حسابداری، ثبت دقیق و سیستماتیک
تراکنش‌های مالی یک کسب‌وکار است. حسابداری نقش مهمی در کسب‌وکارها دارد زیرا به مدیران می‌گوید که کسب‌وکار چه درآمدها و هزینه‌هایی دارد. با رقابتی شدن بازارها و افزایش میزان تراکنش‌های مالی، نیاز شرکت‌ها به استخدام حسابدار افزایش یافته و بازار کار این رشته، بهتر شده است.
پیشبینی می شود که این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود چهار درصد رشد داشته باشد. این میزان، برابر با میزان میانگین تمامی مشاغل در این بازه زمانی است. به طور کلی، هر چه وضعیت اقتصادی بهتر باشد، شرکت‌ها نیاز بیشتری به حسابداران خواهند داشت.
تحصیلات در اشتغال حسابداران اهمیت دارد ولی اهمیت آن به اندازه‌ی تجربه نیست. تعداد فرصت‌های شغلی در بازار کار ارشد حسابداری تفاوت چندانی با بازار کار لیسانس این رشته ندارد. با این حال، نوع مشاغلی که می‌توان با مدرک تحصیلات، تکمیلی آنها را تصاحب کرد، تفاوت زیادی با مشاغلی دارد که تنها نیازمند مدرک لیسانس یا کاردانی هستند.
در این مقاله می‌خواهیم شغل حسابداری را به طور کامل به شما معرفی کنیم و به شما بگوییم که این گروه شغلی شامل چه مشاغلی است. برای آشنایی با شرایط استخدام حسابدار می‌توانید به مقاله‌ی «راهنمای قدم به قدم استخدام حسابدار، ویژه‌ی کارجویان» در بلاگ جاب ویژن مراجعه کنید.
مقدمه‌ای بر رشته حسابداری
این رشته نقش مهمی در کمک به تمامی فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف اقتصاد دارد. می‌توان گفت که حسابداری، چیزی نیست جز زبان کسب‌وکار که به تصمیم‌گیری‌های مرتبط با کسب‌وکار کمک می‌کند و مدیران و مالکان کسب‌وکارها، بدون آن نمی‌دانند که کدام محصولات موفق بوده‌اند و نمی‌توانند تصمیمات درست را از تصمیمات غلط، تمیز دهند.
حسابداران به مدیران می‌گویند که چه میزان باید مالیات بدهند، سرمایه‌ی مورد نیاز برای پروژه‌های بعدی چقدر است، آیا نیاز به وام دارند و … . به علاوه، حسابداران به سرمایه‌گذاران می‌گویند که سرمایه یا منابع اقتصادی آنها، چگونه استفاده شده‌اند و بازدهی آنها چقدر بوده است.
حسابداری چیست؟
حسابداری عبارت است از جریان یا فرآیند گزارش‌دهی تراکنش‌های مالی در یک کسب‌وکار. معمولا، گزارش‌های حسابداری به صورت بیانه‌های مالی مثل تراز مالی، جریان نقدی و … هستند. به علاوه می‌توان آن را به عنوان یک سیستم اطلاعاتی تعریف کرد که اطلاعات اقتصادی و تجاری یک سازمان را محاسبه و گزارش می‌کند. این اطلاعات در اختیار کسانی قرار می‌گیرند که برای تصمیم‌گیری، به آنها نیاز دارند. حسابداری، تراکنش‌های مالی و رویدادهای تجاری یک سازمان را تعیین می‌کند.
چندین تعریف برای این رشته وجود دارد. در یکی از این تعاریف، گفته می‌شود که «حسابداری عبارت است از فرایند ثبت، محاسبه، تحلیل و گزارش سیستماتیک اطلاعات مرتبط با تراکنش‌های مالی یا تجاری یک سازمان». مؤسسه‌ی آمریکایی حسابداران عمومی دارای مجوز (AICPA)، این رشته را به عنوان «هنر ثبت، دسته‌بندی و خلاصه‌سازی تراکنش‌ها و رویدادهای تجاری یک سازمان و تفسیر نتایج به دست آمده» تعریف می‌کند.
حسابدارها باید چه کارهایی انجام دهند؟
از اول صبح که پشت میز حسابداری می‌نشینید تا عصر که محل کارتان را ترک کنید؛ وظایف متنوع و زیادی را باید انجام دهید. البته تعداد و نوع کارهایی که بر عهده شماست؛ به کارفرما و حوزه کاری شما بسیار وابسته است. اما معمولا و به صورت کلی، هدف کارفرما از جذب حسابدار، موارد زیر را شامل می‌شود:
- آماده کردن بودجه، صورت درآمد، هزینه، حقوق و دستمزد و…
- تسلط کامل به قوانین مالیاتی و پرداخت مالیات
- ثبت کردن ریز هزینه‌ها، درآمدها و فاکتورها
- مشخص کردن بستانکار و بدهکار و تراز کردن حساب‌ها
- کار کردن با حساب‌رسان خارجی و ارائه گزارش به آنها
- آماده کردن اسناد مالی و ارائه توضیحات درباره آنها
- تعیین اهداف مالی (با کمک مدیریت) و ارائه برنامه برای رسیدن به آنها
- آماده‌سازی ترازنامه‌ها و صورت‌های سود و زیان
- پرداخت حقوق و دستمزد و تهیه گزارش از این موارد
همانطور که می‌بینید؛ وظایف کاری حسابدار بسیار گسترده و حساس است. البته معمولا کارفرما انتظار انجام کامل همه این موارد را از شما ندارد؛ اما برای جذب در سازمان‌های برتر باید به تمامی این موارد تسلط داشته باشید؛ چرا که ممکن است در یک روز مجبور به انجام چندین کار از موارد بالا شوید.
در مجموع می‌توان گفت وظیفه اصلی یک حسابدار، آماده کردن و بررسی صحت صورت‌های مالی افراد، شرکت‌ها و سازمان‌ها و تطبیق آنها با قوانین است.
شاخه‌های مختلف رشته حسابداری کدامند؟
قبلا هم اشاره کردیم که فرصت‌های شغلی مرتبط با جذب حسابدار، بسیار گسترده و متنوع هستند. اگر به آگهی‌های درخواست همکاری فراوانی که روزانه در سایت جاب ویژن منتشر می‌شوند نگاهی بیاندازید متوجه می‌شوید که در بازار کار، با توجه به نوع واحد یا سازمان، گرایش‌های متنوع حسابداری مورد نیاز است.
هر کدام از این گرایش‌ها، روی بخشی از وظایف اشاره شده تمرکز دارند. برای اینکه بتوانید در هر کدام از این گرایش‌ها حرفه‌ای شده و در این جایگاه‌ها پذیرفته شوید؛ نیازی نیست که لزوما در زمان تحصیل آن را انتخاب کرده باشید. گذراندن دوره‌های معتبر در این حوزه‌ها و یا تجربه و سابقه کاری، اهمیت بسیاری در تعیین گرایش حسابداری در زمان شروع همکاری دارند. پرتقاضاترین گرایش‌ها در بازار کار عبارتند از:
رشته حسابدارای عمومی
این گرایش، به اصول کلی حسابداری می‌پردازد و بیشتر افراد، در این حوزه مشغول به کار هستند. اکثر آگهی‌های شغلی جذب حسابدار هم برای این گرایش منتشر می‌شوند.
رشته حسابداری مالی
استقبال از حسابدارهای مالی هم در بازار کار، نسبتا زیاد است. اگر ترجیح می‌دهید کار تحلیل و آنالیز داده‌های مالی و صورت‌ها را بر عهده داشته باشید و گزارش‌هایی برای پیشرفت سازمان آماده کنید؛ این شغل مخصوص شماست!
معمولا حسابداران مالی، چندان درگیر قوانین مالیاتی یا ترازنامه‌ها نیستند؛ بلکه با بررسی این داده‌ها تلاش می‌کنند هزینه‌ها را کاهش داده و راه روشن‌تری برای مسیر پیش روی سازمان ترسیم کنند. وظیفه اصلی حسابدار مالی، ارائه گزارش‌های ماهیانه و تجزیه و تحلیل روند درآمد و کنترل هزینه‌هاست.
رشته حسابداری صنعتی
یکی دیگر از زیرشاخه‌های حسابداری که آگهی‌های درخواست همکاری زیادی برای آن منتشر می‌شود؛ حسابداری صنعتی است. فرصت‌های شغلی این گرایش بیشتر در واحدهای تولیدی و کارخانه‌هاست. اگر قصد دارید به‌عنوان حسابدار صنعتی گزینش شوید، باید به محاسبه و ارزیابی قیمت تمام‌شده؛ محاسبه سود و زیان ماهانه و سالانه و… مسلط باشید.
رشته حسابداری مالیاتی
اصولا انجام امور مالیاتی و تسلط کامل به قوانین مالیات، یکی از مهم‌ترین وظایف حسابدارهاست. اما بسیاری از سازمان‌ها و مجموعه‌های بزرگ، اقدام به استخدام حسابدار مالیاتی می‌کنند تا به‌طور اختصاصی مسائل مربوط به مالیات را حل و فصل کند. تعداد آگهی‌های استخدامی حسابدار مالیاتی به اندازه حسابدار عمومی نیست؛ اما با توجه به اهمیت مالیات برای سازمان‌ها، این شغل از حقوق و مزایای بالاتری برخوردار است.
رشته حسابرسی
افرادی که تمایل دارند به‌عنوان حسابرس مشغول به کار شوند؛ باید صورت‌های مالی، دفاتر مالی و اسناد و مدارک را بررسی کنند و هرگونه مغایرت یا اشتباه را گزارش دهند. اگر دوست دارید کسب و کار خودتان را راه بیاندازید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما می‌کند.
حسابرس‌ها معمولا دفاتر خود را دارند و به‌شکل پروژه‌ای با صاحبان کسب و کار همکاری دارند. البته معمولا شرکت‌های بزرگ مالی هم آگهی‌های استخدام حسابرس منتشر می‌کنند.
دلیل تقاضای بالا برای استخدام حسابداران چیست؟
همان‌گونه که می‌دانید؛ و وظیفه اصلی هر حسابدار، سروسامان دادن به مسائل مالی شرکت‌ها و برنامه‌ریزی برای کسب سود بیشتر است. بنابراین هر کجا پولی ردوبدل می‌شود؛ باید حسابداری هم حضور داشته باشد. از آنجا که اساسی‌ترین مسئله هر سازمان کسب درآمد است می‌توان گفت در هر شرکت و مجموعه‌ای، کوچک یا بزرگ، تولیدی یا خدماتی، استخدام حسابدار ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به افزایش شرکت‌های ثبت شده و سختگیری بیشتر در قوانین مالیاتی، نیاز به جذب حسابدار بیشتر شده و آزادی عمل بیشتری در انتخاب مسیر شغلی خود به‌عنوان حسابدار دارید. البته نیاز به حسابدار و تعداد فرصت‌های شغلی پیشنهادی، به عوامل دیگری مانند رشد اقتصادی هم وابسته است.
این رشته نقش بسار مهمی در راه‌اندازی، بقا و پیشرفت در کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ دارد و مشخص می‌کند که برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار، چقدر سرمایه نیاز است. زمانی که کسب‌وکار، راه بیافتد، برای اینکه میزان هزینه‌ها، میزان درآمدها، و منابع هزینه و درآمد، مشخص شود، باید کار حسابداری انجام شود. رده‌های مدیریتی مختلف در سازمان‌های تجاری، با تکیه بر اطلاعات تحلیل شده و خلاصه‌شده‌ای که حسابداران در اختیار آنها می‌گذارند، برای آینده‌ی سازمان تصمیم می‌گیرند.
حسابداران، سه نوع صورت مالی را ثبت می‌کنند:
- صورت مالی درآمد که اطلاعات سود و زیان را نشان می‌دهد
- ترازنامه که تصویر شفافی از موقعیت مالی کسب‌وکار شما در یک بازه‌ی زمانی مشخص فرآهم می‌آورد
- جریان نقدی که پلی بین صورت مالی درآمد و تراز مالی است و پول کسب شده و خرج شده در یک بازه‌ی زمانی خاص را نشان می‌دهد.
مهم است که سازمان‌ها، اطلاعات مالی ثبت‌شده‌ی خود را شفاف و به روز نگه‌دارند. در زیر به دلایل مختلف اهمیت حسابداری برای کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، می پردازیم:
- به ارزیابی عملکرد کسب‌وکار کمک می‌کند
- می‌تواند مانع از خروج کسب‌وکار از کانال‌های قانونی شود
- در تعیین بودجه و اهداف آتی سازمان به مدیران کمک می‌کند
- صورت‌های مالی را فرآهم می‌آورد.
مطالب گفته شده، حاکی از اهمیت بسیار زیاد حسابداری در تمامی کسب‌وکارها و سازمان‌های تجاری است. بنابراین، هر شرکت خصوصی یا سازمان دولتی، نیازمند حسابدار است. با وجود اینکه اپلیکیشن‌ها توانسته‌اند راه خودشان را به تمامی جنبه‌های زندگی ما باز کنند، هنوز راهی طولانی تا جایگزینی حسابداران با اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارها داریم. بنابراین، بازار کار حسابداری، حداقل تا چند دهه‌ی آینده، همچنان داغ خواهد بود.
حسابداران در کدام مشاغل استخدام می‌شوند؟
کارهایی که حسابداران انجام می‌دهند، بسیار متنوع هستند. به منظور تقسیم کار، جایگاه‌های شغلی مختلفی برای حسابداران، تعریف می‌شود. در زیر، فهرستی از فرصت های شغلی در این حوزه را برای شما آماده کرده‌ایم:
- حسابدار: به کسی گفته می‌شود که تراکنش‌های مالی و دیگر فعالیت‌های مالی را ثبت و تحلیل می‌کند و می‌تواند در استخدام یک سازمان یا حتی یک شخصیت حقیقی باشد.
- حسابدار مالیاتی: حسابرس مالیاتی به کسی گفته می‌شود که میزان مالیات پرداختی شرکت‌های خصوصی را تعیین می‌کند و می‌تواند در یک سازمان دولتی مشغول و بر پرداخت مالیات از سوی شرکت‌های خصوصی نظارت داشته باشد. نوع دیگر حسابداری مالیاتی، نوع مالیاتی داخلی است که مسئول به امور مالیاتی شرکت‌های خصوصی رسیدگی می‌کند.
- حسابرس: در این شغل، انطباق اسناد مالی با قوانین مالی بررسی می‌شود. معمولا سازمان‌های اداری برای نظارت بر عملکرد شرکت‌های خصوصی، حسابرس استخدام می‌کنند. البته سازمان‌های بزرگ مثل بانک‌ها، حسابرس‌های داخلی دارند.
- مدیر ارشد مالی (CFO): کار اصلی مدیر ارشد مالی، نظارت بر ریسک‌های مالی سازمان‌ها و مدیریت این ریسک‌ها است. معمولا مدیر ارشد مالی، مسئول برنامه‌ریزی مالی و ثبت اسناد مالی است.
- مدیر مالی: یکی از مشاغل دیگر در بازار کار حسابداری، مدیریت مالی است که مسئول سلامت مالی سازمان است. کار اصلی مدیر مالی، تحلیل، پژوهش و گزارش‌دهی به رده‌های مدیریت بالاتر است.
- تحلیل‌گر بودجه: هر سازمانی برای انجام فعالیت‌های خود در بازه‌های زمانی مشخص، براساس درآمدها و هزینه‌هایش، بودجه تعیین می‌کند. تحلیل‌گر بودجه، یک جایگاه شغلی است که به مدیریت بودجه‌بندی سازمان‌ها کمک می‌کند.
- حسابرس قانونی: کار اصلی حسابرس قانونی، کشف تخلفات مالی و مالیاتی است. این حسابرس‌ها، به اختلافات مالی نیز رسیدگی می‌کنند.
- کنترلر: این شغل، جایگاه سازمانی بالایی در امور مالی سازمان‌ها دارد. کار کنترلر، مدیریت بخش حسابداری سازمان است.
- حسابدار رسمی: به کسی گفته می‌شود که دارای مدرک تحصیلی معتبر و سابقه کار بالا است و آزمون جامعه‌ی حسابداران رسمی ایران را با موفقیت پشت سر گذاشته و گواهی حسابدار رسمی را دریافت نموده باشد. این حسابداران معمولا در شرکت‌های خصوصی یا سازمان‌های دولتی بزرگ، جایگاه‌های شغلی بسیار مهمی را تصاحب می‌کنند.
چه میزان فرصت شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته حسابداری وجود دارد و بازار کار این رشته در آینده، چگونه خواهد بود؟
همانطور که گفته شد، در حال حاضر تمامی شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی، نیازمند حسابدار هستند. با وجود تمامی پیشرفت‌هایی که در فناوری حاصل شده است، هنوز هیچ اپلیکیشنی نمی‌تواند جای حسابداران را بگیرد. به همین دلیل، پیشبینی می‌شود که با رشد کلی مشاغل در دهه‌ی پیش رو، نیاز به حسابدارن نیز افزایش یابد. انتظار می رود که از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، بازار کار این رشته، چهار درصد رشد داشته باشد. این میزان رشد، با میانگین رشد تمامی مشاغل دیگر، برابر می‌باشد.
کلام آخر
تمامی بخش‌های دولتی، اقتصادی و تجاری کشور، نیازمند استخدام حسابدار هستند. حسابداری نقشی کلیدی در امور مالی سازمان‌ها دارد. حسابداران، تراکنش‌های مالی شرکت‌ها را ثبت و تحلیل می‌کنند. آنها بر پیروی امور مالی سازمان‌ها از قانون نظارت دارند. حسابداری در بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی‌های مالی نقشی تعیین کننده دارد. انتظار می‌رود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۴ درصد رشد داشته باشد.
در این مقاله، ضمن تعریف این رشته و اهمیت آن، گفتیم که بازار رشته‌ی کامپیوتر رشد سریعتری در مقایسه با این رشته دارد. همچنین، به این پرسش که «چگونه وارد بازار کار حسابداری شویم» پاسخ دادیم. گفته شد که بازار کار ارشد حسابداری شاید فرصت‌های شغلی بیشتری از بازار کار لیسانس یا کاردانی حسابداری نداشته باشد، اما فرصت‌های شغلی بهتری دارد. به علاوه، نیز فهرستی از فرصت های شغلی در این حوزه را ارائه کردیم و نقش‌های هر کدام را توصیف نمودیم.
برای آشنایی بیشتر با شرایط و نیازمندهای استخدام حسابدار، کلیک کنید.
