حقوق و دستمزد پایه وزارت کار

شغل کارمندی تا همین چند دهه پیش به خاطر درآمد ثابت و مطمئن و امنیت شغلی خوبی که داشت بسیار پرطرفدار بود و یک موقعیت شغلی ایده‌آل به حساب می‌آمد. با این حال، در چند سال گذشته و به خاطر افزایش نرخ تورم و فشارهای اقتصادی، حقوق کارمندی دیگر کفاف هزینه‌ها و خرج روزمره زندگی را نمیدهد. به همین دلیل دستمزد کارگران و کارمندان خصوصی که تحت عنوان «حقوق پایه وزارت کار» معرفی می‌شود همیشه محل بحث و مناقشه‌های بسیاری بوده است.

حقوق وزارت کار هرسال با توجه به تورم و شرایط اقتصادی مقداری افزایش پیدا میکند. اما بسیاری معتقدند این افزایش حقوق با وضعیت اقتصادی و تورم تناسب چندانی ندارد و همچنان برای گذران زندگی خانواده‌ها کافی نیست. در این مقاله جاب ویژن در مورد حقوق وزارت کار، نحوه محاسبه آن و شرایط تصمیم گیری برای افزایش حقوق وزارت کار در سال 1400 صحبت خواهیم کرد. پس در ادامه با ما همراه باشید.

قانون کار چیست؟

در سال ۱۳۶۹ و پس از مدت‌ها بحث و مناقشه بر سر جزئیات، بالاخره سند جامع حمایت از حقوق کارگر، به تصویب رسید. این قانون در 12 فصل کلی تدوین شده و در آن سعی شده به تمام مسائل بین کارگر و کارفرما رسیدگی شود. این دوازده فصل شامل موارد زیر است:

1.      تعاریف و اصول کلی

2.      قرارداد کار

3.      شرایط کار: این فصل شامل موارد زیر است: حق‌السعی کارگر، مدت زمان قرارداد، مرخصی‌ها و تعطیلات مشخص شده برای کارگر، شرایط کار برای زنان و نوجوانان.

4.      حفاظت فنی و بهداشت کار

5.      آموزش و اشتغال

6.      تشکل‌های کارگری و کارفرمایی

7.      مذاکرات و پیمان‌های دسته‌جمعی کار

8.      خدمات رفاهی کارگران

9.      مراجع حل اختلاف

10.  شورای عالی کار

11.  جرایم و مجازات‌ها

12.  مقررات متفرقه

همان‌گونه که می‌بینید در فصل دوم در مورد حق‌السعی یا حقوق کارگر صحبت شده است که در ادامه بیشتر در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

حقوق پایه وزارت کار چگونه تعیین می‌شود؟

دولت هر سال در لایحه بودجه، مقدار افزایش حقوق کارمندان دولت را نیز اعلام می‌کند و این افزایش، در صورت تصویب مجلس، اعمال خواهد شد. معمولا همین میزان افزایش برای حقوق کارگران  هم در نظر گرفته می‌شود؛ اما این مبلغ حتما باید در شورای عالی کار تصویب شود.

شورای عالی کار از نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل شده و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حقوق پایه یا حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.

در حقوق پرداختی، به غیر از مبلغ پایه، ردیف‌هایی مثل حق مسکن، حق خواروبار، حق اولاد و پایه سنوات هم در نظر گرفته می‌شود که پرداخت آن به کارگران ضروری است. البته توجه داشته باشید که در قانون کار، کارمندان بخش خصوصی هم کارگر محسوب می‌شوند. به این ترتیب، به غیر از صاحبان مشاغل آزاد، بقیه مشاغل از این قانون پیروی می‌کنند.

معمولا برای محاسبه حقوق وزارت کار، حداقل حقوق روزانه محاسبه می‌شود. در قانون کار، ۴۴ ساعت کار هفتگی اجباری است و بیشتر از آن به عنوان اضافه کار در نظر گرفته میشود. البته بسیاری از سازمان‌ها به‌جای شش روز با هفت ساعت و بیست دقیقه کار، ترجیح می‌دهند پنج روز کاری با ساعات کاری بیشتر داشته باشند.

بررسی حقوق کارگران و کارمندان در سال ۹۹

برای اینکه با نحوه محاسبه حقوق وزارت کار بهتر آشنا شوید؛‌ حقوق پایه در سال ۹۹ را با هم بررسی می‌کنیم:

بر اساس لایحه بودجه سال 99، حقوق کارمندان افزایش ۱۵ درصدی سنواتی و ۵۰ درصد از محل افزایش امتیازها داشت. بر مبنای بخشنامه حقوق و دستمزد سال ۹۹، حداقل حقوق کارمندان به دو میلیون و هشتصد هزار تومان رسید.

همچنین پس از برگزاری جلسات شورای عالی کار، حقوق کارگران ۲۶ درصد افزایش داشت و مبلغ حقوق پایه به یک میلیون و نهصد و یازده هزار تومان افزایش پیدا کرد. علاوه بر حقوق پایه، ۳۰۰ هزار تومان حق مسکن و ۴۰۰ هزار تومان حق خواروبار هم به این مبلغ افزوده می‌شود. در نتیجه حداقل حقوق پایه وزارت کار، دو میلیون و پانصد و سی و پنج هزار تومان اعلام شد.

توجه داشته باشید که به کسی که برای دولت کار کند، کارمند گفته می‌شود و به افرادی که در شرکت‌های خصوصی مشغول به کار هستند، کارگر گفته می‌شود.

چگونه برای افزایش حقوق و دستمزد تصمیم‌گیری می‌شود؟

در سند جامع حمایت از کارگر یا همان قانون کار، اشاره شده که تمامی کارمندان و کارگران تحت پوشش این قانون قرار می‌گیرند و وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی، تعیین حقوق کارگران و کارمندان را بر عهده دارد. اگر می‌خواهید بیشتر درباره حقوق وزارت کار و قوانین حمایتی از کارگر بدانید؛ حتما مطلب مربوط به آن را مطالعه کنید.

دولت هر ساله در لایحه بودجه، درصد پیشنهادی برای افزایش حقوق کارمندان را به مجلس ارائه میکند. اگر این رقم در مجلس تصویب شود؛ از سال بعد این میزان افزایش دستمزد برای کارمندان دولت اعمال خواهد شد. اما برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود.

حداقل حقوق و دستمزد برای کارگران، باید در شورای عالی کار تعیین ‌شود که از نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل شده و حقوق و مزایای کارگران در سال جدید را مورد بررسی قرار می‌دهند. پرداخت نرخ تعیین‌شده توسط این شورا، به کارگران الزامی است. البته عدم امنیت شغلی باعث شده بسیاری از افراد به کارهایی با حقوق کمتر از حداقل هم رضایت بدهند. اما با استفاده از پلتفرم کاریابی جاب ویژن و استفاده از فیلتر «حقوق» می‌توانید برای فرصت شغلی مدنظرتان درخواست همکاری ارسال کنید.

بر اساس قانون کار، درصد افزایش مزد به دو عامل اصلی بستگی دارد:

1.      میزان تورم سالیانه

2.      هزینه سبد معیشت خانوار

بر طبق گزارش‌های مرکز آمار، نرخ تورم سالیانه در آبان ۹۹ به ۲۹٪ رسیده است. هزینه سبد معیشت خانوده در هر سال هم توسط کمیته دستمزد که زیرمجموعه شورای عالی کار به‌شمار می‌رود؛ محاسبه و اعلام می‌شود.

محاسبه افزایش حقوق کارگران

مبلغی که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود تحت عنوان حداقل حقوق پایه وزارت کار شناخته می‌شود. در سال ۹۹ و با افزایش ۲۶٪ نسبت به سال گذشته، حداقل حقوق برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی، به یک میلیون و نهصد و یازده هزار تومان رسید. البته با در نظر گرفتن سایر مزایا یعنی حق مسکن و حق خواروبار یا بن کارگری، حداقل مزدی که این افراد در سال ۹۹ دریافت می‌کنند دو میلیون و پانصد هزار تومان است.

دولت در بودجه سال ۱۴۰۰ افزایش ۲۵ درصدی برای حقوق در نظر گرفته است. اگر این نرخ در شورای عالی کار به تصویب برسد؛ حقوق پایه وزارت کار برای کارگران به دو میلیون و سیصد وهشتاد و هشت هزار تومان خواهد رسید. البته این عدد هنوز تصویب نشده و گمانه‌زنی‌ها در رابطه با افزایش حقوق پایه، افزایش حق مسکن و بن کارگری همچنان ادامه دارد.

ساختار افزایش حقوق سایر سطوح مزدی:

مبلغی که به‌عنوان حداقل حقوق وزارت کار از آن نام بردیم، برای فردی است که هنوز یک سال سابقه کار ندارد یا هیچ مزایای دیگری دریافت نمی‌کند. اگر حداقل یک سال است که در کارگاه فعلی مشغول به‌کارید و پایه سنوات به حقوق ماهیانه شما افزوده شده یا تحت عناوین دیگر حقوق بالاتری دریافت می‌کنید؛ فرمول دیگری برای محاسبه افزایش دستمزد شما استفاده می‌شود. در قانون کسانی که این شرایط را دارند در سایر سطوح مزدی قرار گرفته و افزایش دستمزدشان با این روش محاسبه می‌شود:

عدد ثابت+درصد افزایش‌یافته×مزد سال قبل= مزد امسال

لازم به ذکر است عدد ثابت، هر سال توسط نهادهای مربوطه اعلام می‌شود و در برخی سال‌ها این عدد برابر با صفر اعلام شده است. البته جای نگرانی نیست؛ چون عدد ثابت نقش چندانی در افزایش مبلغ دریافتی شما ندارد و درصد افزایش‌یافته نقش موثرتری در بالا بردن حقوقتان دارد.

چه مشکلاتی بر سر راه افزایش حقوق کارمندان و کارگران وجود دارد؟

نرخ افزایش دستمزد کارمندان رسمی، مانند سایر مواد لایحه بودجه، باید به تصویب مجلس برسد. اما برخی از نمایندگان اعتقاد دارند که به‌دلیل نامشخص بودن تعداد کارمندان دولت و رقم بالای اعتبارات موردنیاز، تصویب این افزایش نیازمند بررسی و زمان بیشتری است.

از سوی دیگر، شیوع بیماری کرونا باعث شده جلسات شورای عالی کار به تعویق بیفتند. در صورتی که کارفرمایان، دولت و کارگران تا سال جدید به توافق نرسند؛ تصویب نرخ افزایش درآمد کارگران تا اوایل سال ۱۴۰۰ طول خواهد کشید.

چگونه درخواست افزایش حقوق بدهیم؟

علاوه بر موارد ذکر شده که در قانون درنظر گرفته شده‌اند؛ شما می‌توانید از کارفرمای خود تقاضای افزایش حقوق نیز داشته باشید. البته در مطرح کردن این مسئله باید نکات زیادی را در نظر بگیرید؛ مثلا زمان درخواست و یا مبلغ موردنظر باید مناسب با شرایط شما و شرکت باشد. در ادامه چند نکته بسیار مهم که باید هنگام درخواست افزایش حقوق درنظر داشته باشید را توضیح می‌دهیم:

خود را با همکاران‌تان مقایسه کنید: بهتر است ابتدا میانگین حقوق افرادی که در موقعیت شغلی شما کار می‌کنند و به‌اندازه شما سابقه و تجربه کار دارند را به دست آورید و با حقوق‌تان مقایسه کنید. البته میانگین رنج حقوقی سازمان را هم در نظر داشته باشید. چنانچه حقوق‌تان کمتر از میانگین افرادی با تجربه و توانایی‌های شماست؛ می‌توانید با مدیرتان درباره افزایش حقوق صحبت کنید.

درباره افزایش حقوق همکاران‌تان اطلاعات جمع کنید: معمولا هر سازمان برای بالا بردن حقوق کارکنان خود روند خاصی را سپری می‌کند. بهتر است از قبل در این رابطه اطلاعات کافی به دست بیاورید تا حرکتی خلاف عرف شرکت انجام ندهید.

زمان مناسبی را برای گفتگو انتخاب کنید: حتما زمانی را انتخاب کنید که مدیرتان شرایط خوبی دارد. همچنین بهتر است در ایامی که شرکت دچار مشکلات مادی و یا درگیری داخلی و… است؛ حرفی از درخواستتان به میان نیاورید.

پس از یک دوره عملکرد موفقیت‌آمیز درخواست افزایش حقوق داشته باشید: اگر چند هفته پس از حضورتان در سازمان درخواست خود را اعلام کنید؛ احتمالا با مخالفت مدیرتان روبرو می‌شوید. حداقل چند ماه با حقوق فعلی کار کنید و توانایی‌ها و مهارت‌هایتان را به سازمان نشان دهید و بعد برای افزایش حقوق‌تان با سازمان وارد مذاکره شوید.

افزایش حدودی را در ذهن داشته باشید: بهتر است قبل از صحبت با مدیریت، مبلغی حدودی را برای افزایش دستمزدتان مدنظر داشته باشید تا مذاکره سریع‎تر پیش برود.

از موضع بالا صحبت نکنید: داشتن اعتماد به نفس روی فرد مقابل تاثیرگذار است؛ اما برای اینکه به خواسته‌تان برسید از اهرم فشار استفاده نکنید. از مدیران و سازمان سپاسگزار باشید و تهدید به ترک کار یا استعفا نکنید. بهتر است بگویید چقدر از حضور در این سازمان و قدردانی مدیرتان خوشحال هستید و افزایش حقوق می‌تواند شوق و میل شما را برای پیشرفت بالا ببرد.

جمع بندی

اصول کلی قانون کار از سال ۱۳۶۹ و هنگام تصویب این قانون، تغییری نکرده است. اما هر ساله میزان افزایش حقوق توسط دولت اعلام شده و مبلغ آن برای اقشار مختلف محاسبه می‌شود. قانون کار در اصل برای حمایت از حقوق کارگر تدوین شده ؛ اما همچنان تعدادی از سازمان‌ها از اجرای دقیق آن سرباز می‌زنند.

از سوی دیگر عدم آگاهی کارگران و کارمندان از حقوق خود و ترس از بیکاری، باعث شده اعتراضی به وضعیت موجود نداشته باشند. در این مقاله از جاب ویژن، ضمن بررسی اصول قانون کار، نحوه محاسبه حقوق وزارت کار کارمندان در سال ۹۹ را با هم بررسی کردیم. همچنین پیش‌بینی‌ برای افزایش حقوق در سال 1400 و نحوه درخواست افزایش حقوق را نیز با همدیگر مرور کردیم.

برای مطالعه بیشتر در این باره از لینک https://jobvision.ir/blog/labor-ministry-salary/ استفاده کنید.